Welke taal is de moeilijkste?

Als ik ze vertel dat ik Russisch leer, dan zeggen de meeste mensen dat ze dat een moeilijke taal vinden. Maar wat is dat precies, een „moeilijke” taal? Hieronder mijn eigen ervaringen, met verwijzingen naar een Interview met Claude Piron, specialist in internationale communicatie.

Kinderen

Alle kinderen leren in de eerste paar jaar van hun leven de taal spreken van het land waarin ze wonen. Als er een taal zou zijn die veel moeilijker is dan andere talen, dan zou dat betekenen dat kinderen geboren in dat land gemiddeld veel intelligenter zouden zijn dan kinderen die in andere landen geboren worden.

En dus is er volgens mij niet zoiets als een „moeilijke” taal.

Wel schijnt het zo te zijn dat bij de talen waarin woorden niet uit letters opgebouwd worden maar door symbolen, kinderen langer op school bezig zijn met het leren van woorden/symbolen.

Engels

Door het internet lijkt Engels de wereldtaal geworden te zijn — mensen zouden kunnen concluderen dat Engels dus wel een „gemakkelijke” taal zal zijn.

Goed, het is zo dat Engels een laag instappunt heeft, je kunt vrij snel beginnen met wat simpele zinnetjes in het Engels, maar een gemakkelijke taal is het zeker niet. Luister bijvoorbeeld maar eens naar het Engels van onze captains of industry.

Overigens: zelfs als je iedereen meetelt die ook maar enigszins Engels spreekt, dan kom je nog maar op ongeveer één miljard Engels sprekende aardbewoners — dat is minder dan het huidige aantal Chinezen. De strijd wat betreft de wereldtaal is dus nog lang niet gestreden: denk maar eens aan wat er bijvoorbeeld zou gebeuren als China zou besluiten dat alle inwoners voortaan les krijgen in Russisch of Turks.

„Hij snàpt het niet.” (2:57)

Wat maakt een taal moeilijk

Om te kunnen bepalen of een taal moeilijk is of niet, moet je definiëren waardoor een taal „moeilijk” is.

Lijken het schrift en de klanken van de nieuwe taal op die van je moedertaal? Kan je het typen op een „normaal” toetsenbord? Dit alles is subjectief. Toen ik Cyrillische letters ging leren, bleek zelfs het goed lezen van die letters voor mij al moeilijker dan het lijkt.

In zijn interview geeft Piron twee voorbeelden over lastige kanten van het Engels, dit zegt hij over de uitspraak van de letter „a”:

In het Engels is a nu eens /éi/ (case), dan eens iets tussen /a/ en /è/ (bad), dan weer /â/ (father), dan /o/ (hall). En zo gaat het ook voor alle andere aspecten van de taal. Kijk naar het woordenboek. Er is tweemaal zoveel neurale energie nodig om tooth en dentist te onthouden in het Engels dan in de overgrote meerderheid van de andere talen waar tandarts afgeleid is uit tand.

Als een taal veel woorden „leent” uit andere talen maakt dat die taal ingewikkeld. Weet jij bijvoorbeeld wat precies het verschil is tussen de Engelse woorden „liberty” en „freedom”?

Het gebruiken van naamvallen is natuurlijk erg lastig, zullen wij Nederlanders zeggen. Wij hebben dat uit het Nederlands geschrapt. Maar het vervoegen van werkwoorden, het gebruik van beleefdheidsvormen en geslachten van zelfstandige naamwoorden zijn dat natuurlijk ook, maar dat gebruiken wij nog steeds — sommige andere talen niet.

„Onze taal is de goeiste”

Mijn stelling is dat als een taal té moeilijk is, hij vanzelf vereenvoudigd wordt door de gebruikers.

Neem het Turks: is in 1928 vereenvoudigd, toen de Turken zijn overgestapt van die rare krabbeltjes naar normale letters. Nu is Turks een mooie taal en gemakkelijk te leren.

Maar niet iedereen heeft belang bij een eenvoudige taal. Zo beweert het Nederlandse Groene Boekje bijvoorbeeld van zichzelf dat het de taal beschrijft zoals die gesproken wordt. Proest. Het opleggen van ingewikkelde taalregeltjes is een manier om vast te leggen wie erbij hoort en wie niet.

Piron stelt:

In Europa, is na zes jaar scholing, gemiddeld slechts één jongere op honderd in staat de aangeleerde taal correct te gebruiken. In Azië is de verhouding één op duizend.

Steeds meer mensen moeten de Engelse taal gebruiken. Sommige mensen gebruiken tegenwoordig al op het werk de sms-versie van het Engels.

Cultuur: lezen

Je kunt niet zomaar een land overschakelen op een andere taal, want in een taal zit cultuur verstopt.

Neem nou het werkwoord „lezen”. Je kunt bijvoorbeeld een krant en een boek lezen. Een krant kan je lezen, maar je kunt een krant ook van A tot Z lezen. Een boek kan je lezen, je kunt in het boek ook eerst alleen een paar stukjes lezen en als je het een leuk boek vindt dan lees je het uit.

In het Nederlands moet je tierlantijntjes toevoegen aan je zin, om meer te vertellen dan dat je gewoon lekker bezig geweest bent met lezen. Om het Russisch als voorbeeld te namen: in het Russisch is het resultaat dat je met dat lezen bereikt zo belangrijk, dat voor al deze betekenissen van het werkwoord „lezen” verschillende vertalingen bestaan. Maar maakt dat een taal moeilijker, of juist gemakkelijker?

Computers

Microsoft doet sinds een aantal jaren moeite om andere talen dan het Engels te ondersteunen in Windows. Bijvoorbeeld door het ondersteunen van rare letters en accenttekens, maar ook met iets minder voor de hand liggende aanpassingen zoals ruimte vrijhouden in dialoogvensters voor vertalingen die meer ruimte innemen en het kunnen weergeven van de datum in verschillende naamvallen.

Dat is handig, vooral voor die landen waar men nu eindelijk in de eigen taal kan gaan computeren, in plaats van het Engels (want die zijn er).

When a character speaks a different language but doesn’t get subtitles