Als je iets koopt van een verkoper, dan is het logisch dat iemand daar geld aan verdient. Soms gaat, zonder dat je het weet, een percentage van de verkoopprijs naar de verkoper zelf, ook als die gewoon in loondienst is. Dat noemen we dan „provisie”. Meestal is de provisie niet zo hoog, maar soms ook wel en van die gevallen maak ik hieronder een lijst.
Waarom het belangrijk is te weten hoe hoog de provisie is? Bijvoorbeeld omdat soms de verkoper zo graag wil verkopen, dat hij/zij een deel van zijn provisie met jou wil delen: je krijgt dus korting. En verder is het natuurlijk zo dat als een leverancier hoge provisies geeft, dat je zeker weet dat zijn product veel te duur is en dat je misschien nog eens beter moet gaan rondkijken naar een alternatief.
Mobiele telefoon
Bij mobiele telefoonabonnementen is het al heel lang zo dat er een hoge provisie betaald wordt. Meestal deel je als klant mee in de provisie doordat je „gratis” een telefoontje krijgt. Die telefoon is natuurlijk niet echt gratis; je betaalt de kosten gewoon doordat je de komende 12 of 24 maanden aan een te duur abonnement vast zit.
Vuistregel was lange tijd dat de provisie even hoog was als het bedrag wat je in de afgesproken 12 of 24 maanden zult gaan betalen aan abonnementskosten.
Er was een tijd dat je deze provisie ook contant uitbetaald kon krijgen, in plaats van weer een nieuwe telefoon. Ik heb zelfs eens een abonnement afgesloten bij (de oude) Ben, waarbij ik vooraf al méér geld „terug”betaald kreeg dan wat ik de volgende 12 maanden zou gaan betalen.
Je alternatief: tegenwoordig kan je bij veel aanbieders kiezen voor een „sim only” abonnement: dat is een abonnement met (gewoonlijk zeer hoge) korting, waar je geen „gratis” telefoon bij krijgt.
Huis / makelaar
Bij de verkoop van een huis betaal je „makelaarscourtage”: zowel de makelaar van de verkoper als de makelaar van de koper heeft „recht” op dit percentage, dit is een eenmalig te betalen bedrag dat gewoonlijk tussen 1% en 2% van de verkoopprijs ligt.
Maar let op: is er maar één makelaar betrokken bij de verkoop van een huis, verwacht dan niet dat je ook maar 1 keer de courtage hoeft te betalen.
Strippenkaart
Hij bestaat intussen niet meer, maar omstreeks het jaar 2010 ontving de tabakshandelaar voor de verkoop van een 15-strippen strippenkaart 16 cent.
Straatverkopers
Proefabonnement op krant/tijdschrift
Ook het verkopen van proefabonnementen op tijdschriften is een lucratieve zaak: het verkopen van een proefabonnement kan voor de verkoper een hoger bedrag aan provisie opleveren, dan wat de abonnee voor het proefabonnement moet betalen.
Ik heb zelf trouwens niet al te beste ervaringen met proefabonnementen. In het verleden werd ik vaak telefonisch lastig gevallen door verkopers van proefabonnementen en het proefabonnement dat ik ooit via internet heb aangevraagd heb ik nooit gekregen.
Je alternatief: is er niet echt, je zou losse nummers kunnen kopen in de winkel.
Energie overstap
Waarom doen die energieverkopers op straat toch zo hun best je iets te verkopen dat je niet wilt hebben? Ze krijgen „enkele tientallen euro’s” voor elke overstappende klant (2011).
Collectanten
Regelmatig kom je op straat mensen tegen die collecteren voor een goed doel. Er zijn twee soorten collectanten: mensen met een collectebus en mensen met een schrijfmap.
Mensen met een collectebus zijn vrijwilligers en zij krijgen niets betaald voor hun werk.
Maar op straat lopen ook studenten met een schrijfmap of iPad, die je proberen over te halen om een incassomachtiging af te geven. Deze jongens en meisjes krijgen vet betaald voor hun werk. In het algemeen is het zo dat je 3 tot 5 jaar klant moet blijven bij het goede doel, tot de kosten van deze studenten terugverdiend zijn (2011).
Financiële producten
Koopsompolis
Toen de woekerpolisaffaire blootgelegd werd, bleek dat verkopers van een koopsompolis 40% provisie en meer krijgen. Dat is hoog, zeker voor het doel waarvoor je een koopsompolis koopt en de bedragen waar het dan om gaat.
Na de woekerpolisaffaire heeft men een norm voor een „redelijke vergoeding” opgesteld maar nog steeds zeer ongunstig voor de consument.
Je alternatief: banksparen is net zo veilig en daarvoor betaal je geen provisie.
Beleggingsfondsen
Levert beleggen in fondsen je maar weinig op? Dat kan best kloppen, aangezien banken onder de noemer „distributievergoeding” een goed verstopte kickback betalen van gemiddeld zo’n 50% (vijftig procent)! Bij ING kan de kickback zelfs oplopen tot 60%.
Aanbieders betalen banken en adviseurs een vergoeding voor het verkopen van hun fondsen en beleggingsproducten. Deze bedraagt al snel meer dan 50% van de managementfee van een fonds. Eenmalig kan bij de inleg zelfs tot 5% aan kosten worden ingehouden.
Bron: „Verborgen beleggingskosten knagen aan kapitaal”, telegraaf.nl
Hypotheken en verzekeringen
Provisies op diverse soorten verzekeringen zijn op een rijtje gezet door de website financieel.infonu.nl: Hoeveel provisie verdient een adviseur?
YouTube: De Hypotheker huilt om verlies provisie
De tijd waarin een hypotheek soms wel €10000 tot €15000 provisie opleverde is voorbij sinds 2010. Op een hypotheek krijgt de verkoper in 2010 van de bank nog soms €1000,–, maar soms ook niets. Sinds 2013 krijgt hij niets meer.
Uw ‘gratis’ raadsman vangt niet zelden 40% van een eenmalige arbeidsongeschiktheidspremie, 2,32% van uw beleggingshypotheek, 20% van elke arbeidsongeschiktheidspremie en 85% van de eerste twee jaarpremies van uw overlijdensrisicopolis.
[…]
de annuïteitenhypotheek doet ‘maar’ 0,5 of 0,6% provisie, terwijl de spaar-, beleggings- of levenhypotheek met gemak het drie- of viervoudige schuift.
Erica Verdegaal – Gratis bestolen
Vergelijkingssites
Vergelijkingssites op internet zijn al jaren een goudmijn, zeker die voor financiële producten. Verzekeraar Ditzo liet laatst zien hoeveel smeergeld ze aan deze sites betalen, ze betalen bijvoorbeeld 175 euro per doorgeschoven autoverzekering aan Independer (2015).
Zie: Vergelijkingssite-oorlog: Ditzo publiceert facturen aanbrengfees
Verstopte terugbetaling
Kickback bij huur
In situaties waarin de verkoper een bedrijf is, gebeurt het wel eens dat de provisie „verstopt” wordt.
Bijvoorbeeld:
afnemer A bestelt bij bedrijf B een dienst die door bedrijf C geleverd wordt.
Bedrijf B declareert de kosten die bedrijf C hiervoor in rekening brengt bij afnemer A. Als bewijs voor de hoge kosten kan B een kopie van de rekening van C meesturen. Voor afnemer A is daarmee de kous af: de dienst is geleverd en betaald. Maar aan het eind van het jaar krijgt bedrijf B van bedrijf C volgens afspraak een deel van deze omzet retour, in de vorm van geld. Dit retourbedrag wordt uiteraard niet teruggegeven aan afnemer A. Dit noemen we eerder „kickback” dan „provisie” (in het Nederlands heeft kickback een negatievere lading dan provisie).
Voorbeelden van veel voorkomende kickback zijn:
- het inhuren van apparatuur (camera’s, belichting et cetera) voor (publieke) omroepen door een productiemaatschappij;
- het afleveren van telefoongesprekken bij een ander telecombedrijf voor „gratis internet”;
- het inkopen van bier voor een pachter.
Natuurlijk komt het ook wel eens voor dat een aannemer die een (overheids-)opdracht gegund krijgt gratis een privé-verbouwing doet. Maar in dat geval spreken we niet van kickback maar bijvoorbeeld van omkoping.
Je alternatief: niet alle inkoop en inhuur uitbesteden.
Leaseauto kilometers
Nogal wat mensen krijgen van hun baas een leaseauto in bruikleen en accepteren daarom een lager salaris. Bij het arbeidscontract hoort dan een bepaald leasebedrag waarvoor de medewerker een auto mag uitzoeken.
Die prijs is bijvoorbeeld gebaseerd op de kosten bij het rijden van 40000 kilometer per jaar. Wat de meeste mensen niet weten is dat als die werknemer niet jaren achter elkaar de volle 40000 kilometer gebruikt (en laten we voor zijn gezondheid hopen dat dit niet nodig is), de baas geld terugkrijgt van de leasemaatschappij, voor kilometers die minder gereden zijn dan in het contract staat. Dit geld kan je zien als een kickback en de medewerker zelf krijgt daar gewoonlijk niets voor terug.
Pakketpost
Veel bezorgers van postpakketten voor PostNL zijn ZZP’ers. Zij kregen in 2012 €1,10 voor elk adres waar ze na 1 of 2 pogingen een pakket bezorgen.
De poststaking van juni 2013 ging over een verlaging van de vergoeding per pakket van €1,30 naar €1,05.
Links
Mijn blogs over handelsjargon:
blafhert 
Bij de kranten krijgen de verkopers pas werkelijk provisie als het abonnement is omgezet naar een goed betalende klant. Het lokkertje is interessant, maar levert in eerste instantie geen geld op voor de straatverkoper. Pas wanneer de klant de krant omzet naar een volledig abonnement zal hij zijn provisie vangen. Dit heb ik in ieder geval begrepen van iemand die deze verkopen organiseert.